Onderhoud in de voedingsmiddelenindustrie

Onderhoud is in iedere sector van belang om machines efficiënt maar ook veilig en duurzaam te laten werken. Dit geldt ook voor machines en installaties in de voedingsmiddelenindustrie. Hier worden echter nog extra eisen gesteld om de hygiëne en hiermee de voedselveiligheid te garanderen. Technische ontwikkelingen ondersteunen de sector en maken het mogelijk om in een tijd waarin onvoldoende geschoold personeel beschikbaar is, het onderhoud efficiënt en veilig uit te voeren.

De ontwikkelingen met betrekking tot onderhoud in de (voedingsmiddelen)industrie zijn interessant en vooral mogelijk door technische ontwikkelingen op diverse terreinen. Was onderhoud ‘vroeger’ vooral correctief (het spreekwoordelijk blussen van brandjes), inmiddels werken bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie minimaal preventief, maar ook steeds vaker voorspellend.

Het belangrijkste voordeel van voorspellend onderhoud is dat het de mogelijkheid biedt om onderhoud op exact het juiste moment uit te voeren. Niet te vroeg, waardoor onnodig kosten worden gemaakt in tijd en materiaal, maar ook niet te laat. Het laatste geval betekent dat machines ongepland uitvallen, meer energie gaan gebruiken of mogelijk een gevaar opleveren voor de voedselveiligheid. Bijvoorbeeld omdat door lekkages koelvloeistoffen in het proces komen of andere soorten vervuiling ontstaan. Verder is voorspellend onderhoud gebaseerd op het vergaren van veel (big) data, die ook waarde hebben voor het vaststellen van mogelijke trends. Op basis hiervan is niet alleen het onderhoud af te stemmen, maar zijn ook maatregelen te nemen om processen te optimaliseren: zuiniger, efficiënter, sneller, goedkoper, hygiënische of leidend tot een betere productkwaliteit.

Onderhoud voorspellen op basis van data vereist een gedegen voorbereiding. Zo is onderzoek nodig naar de meest kritische elementen van een machine of installatie en daarnaast naar de grootheden die een indicatie zijn voor de conditie van zo’n element. Zo wordt er regelmatig onderhoud gepleegd op basis van het aantal draaiuren. Op zich niet onlogisch, maar machines die volcontinu op een vaste snelheid draaien zullen een andere onderhoudsbehoefte hebben dan machines die voortdurend aan- en uitschakelen, elementen bevatten waarvan de draairichting regelmatig verandert of waarvan de snelheid varieert. Weet wat je meet, is dan ook het devies.

Een grootheid die in veel gevallen iets zegt over de conditie van een hele machine, zijn de trillingen. Het trillingsniveau van diverse machineonderdelen – waaronder lagers – en vooral de verandering van het niveau door de tijd, zegt onder meer iets over smering, slijtage en uitlijning. Ook temperatuur en druk zijn grootheden die vroegtijdig kunnen aangeven of onderhoud in de nabije toekomst gewenst is. Temperatuur is bovendien een grootheid die belangrijk is in het kader van productkwaliteit (een te hoge temperatuur kan bacteriegroei bevorderen).

Voor het verwerken van alle data is geavanceerde analysesoftware nodig die conclusies kan trekken met betrekking tot het gewenste onderhoud. Omdat de hoeveelheid data aanzienlijk kan oplopen, zijn er inmiddels ook oplossingen op de markt die alleen data (draadloos) doorsturen die bepaalde grenzen (vooraf ingesteld) overschrijden. Hiermee wordt voorkomen dat computers overbelast raken en dat voorspellend onderhoud erg veel energie kost bij het verwerken van data. Een nadeel is dat hiermee minder goed trends zijn vast te stellen en dat het volledige pakket aan data ook als bewijsmateriaal kan gelden wanneer er een incident met betrekking tot voedselveiligheid plaatsvindt.

Tot slot is een goed onderhoudsprogramma wenselijk om het onderhoud dat voorspeld is op basis van deze data goed in te plannen. Terugkoppelingen van onderhoudsmonteurs vullen het palet aan data aan om een nog breder zicht te krijgen op de conditie van de machine.