De meerwaarde van duurzaam onderhoud 

Onderhoud kan een belangrijke bijdrage leveren aan het duurzaam produceren van voedingsmiddelen. Dit artikel geeft een kort overzicht van de mogelijkheden en gaat tevens in op de bijbehorende extra voordelen waaronder kostenbesparing en het verhogen van de machinebeschikbaarheid en -betrouwbaarheid. Tevens zal blijken dat de maatregelen lang niet altijd complex of duur zijn, maar dat het spreekwoordelijke ‘laaghangende fruit’ praktisch voor iedereen bereikbaar is.

Op het internet zijn mooie definities te vinden van de term duurzaamheid. Het komt erop neer dat bij duurzaam ondernemen iedere activiteit of beslissing geen negatieve gevolgen heeft voor de leefbaarheid van onze wereld. En liever nog: een positieve impact heeft. Lange tijd heeft duurzaamheid dan ook synoniem gestaan voor energiebesparing, CO2-uitstoot en de energietransitie waarbij de overstap van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen wordt gemaakt. 

In de huidige tijd worden daar steeds nadrukkelijker ook de grondstoffen bij betrokken: door de wegwerpmaatschappij jagen ‘we’ de beschikbare grondstoffen er met een razend tempo doorheen en dreigen er eenvoudig tekorten te ontstaan. Duurzaamheid is hiermee dan ook steeds nadrukkelijker gekoppeld aan circulariteit: het steeds weer opnieuw gebruiken van dezelfde grondstoffen voor dezelfde of andere (laagwaardigere) doeleinden.

Onderhoud kan een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzaam machinepark. Zowel ten aanzien van energie als grondstoffen. Als eerste noemen we goed smeertechnisch onderhoud. Wanneer bewegende delen op de juiste tijdstippen, met het juiste smeermiddel en op de juiste manier worden gesmeerd, dan zal de wrijving tussen delen onderling geminimaliseerd worden. Dit heeft diverse effecten:

• Het energieverbruik is significant lager dan bij slecht of niet gesmeerde machines. In het kader van duurzaamheid betekent dit: minder CO2-uitstoot en een lager brandstofverbruik.

• De levensduur van de afzonderlijke componenten en hiermee de volledige machine wordt verlengd. Dit betekent dat onderdelen minder frequent vervangen hoeven worden. 

• Goed smeren betekent onder meer dat de juiste hoeveelheid smeermiddel wordt gebruikt. Oversmeren leidt tot onnodig verlies van smeermiddelen en hiermee grondstoffen. Ook het juiste smeermiddel speelt een rol: wanneer een smeermiddel niet goed bij de applicatie past, dan zal er altijd meer smeermiddel nodig zijn om het gewenste effect te bereiken. Dit betekent meer grondstoffen en een negatief effect op duurzaamheid. 

Een andere manier waarop onderhoud kan bijdragen aan duurzaamheid is door het controleren op persluchtlekkages. Het genereren van perslucht kost namelijk relatief veel energie. Elke liter perslucht die onnodig weglekt – en dat gaat steeds sneller bij grotere openingen – zal bijdragen aan een onnodig hoge energierekening en hiermee een hogere CO2-uitstoot. Wordt gebruik gemaakt van hernieuwbare energie, dan geldt de CO2-emissie niet maar hebben bedrijven nog altijd te maken met compressoren met een kortere levensduur in tijd.

Voor het opsporen van deze lekkages – hoe klein ook – zijn verschillende mogelijkheden op de markt. Vooral ultrasone meetapparatuur vormt een effectief hulpmiddel voor een betrouwbare en snelle detectie. Ook sensoren die het persluchtverbruik (continu) monitoren kunnen bijdragen aan het vaststellen dát er mogelijk ergens lekkage optreedt.

Tot slot is het onderhoud zelf ook duurzaam uit te voeren. Bijvoorbeeld door een goede planning te maken in een hiervoor geschikt onderhoudspakket. Eventueel in combinatie met de gegevens van sensoren die het optimale tijdstip van onderhoud kunnen bepalen. Hierdoor wordt onderhoud niet te vroeg of te vaak uitgevoerd, wat betekent dat elektrisch gereedschap minder vaak wordt ingezet (energiebesparing) en onderdelen niet onnodig vroeg worden uitgewisseld (grondstoffenbesparing).

Áls gebruik wordt gemaakt van elektrisch gereedschap, dan is het in het kader van duurzaamheid mogelijk om te kiezen voor accugereedschap dat geladen wordt met hernieuwbare energie. Het afvoeren van onderdelen of vloeistoffen naar bedrijven die deze verantwoord verwerken tot nieuwe producten of recyclen draagt tot slot bij aan een circulaire economie waarin bewust en zuinig wordt omgegaan met grondstoffen.

In alle gevallen draagt goed onderhoud bij aan een hogere machinebetrouwbaarheid en -beschikbaarheid. In de praktijk leidt dit tot minder ongeplande stilstand en hiermee tot minder afkeur van producten. Dit heeft waarde voor ieder bedrijf maar zeker voor de voedingsmiddelenindustrie waar het tegengaan van verspilling een serieus item is.