Een holistische kijk op hygiëne 

Binnen de voedingsmiddelenindustrie is het voldoen aan strenge hygiënenormen en regelgeving een constante uitdaging. Daarnaast neemt de druk om efficiënt en duurzaam te produceren toe, waardoor een integraal hygiënisch ontwerp van fabrieken en productielijnen steeds belangrijker wordt.

Dit artikel benadrukt het belang van hygiënisch fabrieksontwerp en de implementatie van dit concept in engineeringsprojecten en gaat in op hoe digitale engineeringstools ingezet kunnen worden om keuzes te valideren. Senior Process Engineer Jolmer Nieuwkerk en Senior Project Manager Christian Hospers delen hun inzichten en ervaringen om te laten zien hoe een holistische benadering bijdraagt aan een betere hygiëne in productieomgevingen.

Integraal hygiënisch ontwerp

Wanneer de hygiëne goed op orde is, zijn de risico’s onder controle. “Door hygiëne net als duurzaamheid en andere aspecten in te bedden in je ontwerp, kun je zorg dragen voor een snelle opstart van de productie en minder downtime”, vertelt Nieuwkerk. 

“Dit lijkt een open deur, maar met een gedegen projectaanpak en allesomvattend fabrieksontwerp mitigeer je de belangrijkste risico’s.” Deze proactieve benadering helpt bedrijven om te voldoen aan de wet- en regelgeving en voorkomt problemen.

In het kader van voedselveiligheid zijn hygiëne, maar zeker ook maatregelen in verband met allergenen steeds belangrijker. Een goed ontworpen fabriek vermindert de kans op verontreiniging of vermenging van producten, productiestops en recalls. Dit beschermt niet alleen de gezondheid van de consument, maar ook de reputatie van het bedrijf en bespaart de kosten die met deze problemen gepaard gaan.

Duurzaamheid speelt ook een belangrijke rol. Door afval te verminderen, producten beter te conserveren, mild processing en minder vaak te hoeven reinigen, draagt een hygiënisch fabrieksontwerp bij aan de duurzaamheidsdoelstellingen van voedingsmiddelenproducenten. Het resulteert niet alleen in een milieuvriendelijkere productie, maar reduceert ook kosten.

Waarborgen van hygiëne en voedselveiligheid

De implementatie van hygiëne in engineeringsprojecten vereist volgens NIRAS een gestructureerde en holistische benadering. Hospers vertelt: “Hygiëne dient stap voor stap geïntegreerd te worden, vanaf de eerste projecteisen tot de inbedrijfstelling en validatie van productielijnen. Een op risico gebaseerde benadering met behulp van een hygiëne risicoanalyse (HRA) zorgt ervoor dat hygiënische aspecten prioriteit krijgen tijdens iedere projectfases. Onafhankelijk advies en vooraf afgesproken detailniveaus kunnen helpen om het project overzichtelijk te houden en fragmentatie te voorkomen.”

Voedingsmiddelenproducenten schakelen NIRAS in voor onafhankelijk advies bij engineeringsvraagstukken. Of het nu gaat om geheel nieuwe fabrieken, aanpassingen aan bestaande productiefaciliteiten of het optimaliseren van een enkel onderdeel van een proces- of verpakkingslijn, utilities of gebouw: NIRAS kijkt integraal naar het vraagstuk. Dit betekent soms ook dat een ogenschijnlijk probleem niet de daadwerkelijke uitdaging blijkt te zijn. Nieuwkerk: “Op het gebied van hygiëne stellen we vragen zoals: ‘Is dit het hygiëneniveau dat we dienen te bereiken?’, ‘Kunnen we eerder in het productieproces latere problemen voorkomen?’ en ‘Denken we wel aan de juiste technologie of kunnen we processen met minder equipment bewerkstelligen?’ Minder equipment betekent minder vaak reinigen en dus ook minder hygiënerisico’s.”

Stage Gate Model

Binnen een project hanteert NIRAS het Stage Gate Model. In deze methode gaat men binnen een project verschillende ‘gates’ door. Deze stappen kenmerken zich door het detailniveau dat steeds verder omhoog gaat, het budget dat steeds specifieker bepaald kan worden en – belangrijker nog – de documentatie die op orde dient te zijn en de gegronde keuzes die gemaakt worden voordat het projectteam verder gaat. Hospers legt iets meer uit over deze aanpak: “In het begin van een project dien je helder te hebben wat het vraagstuk is en wat het doel is waar we naar streven. Tijdens de opvolgende fases onderzoek je de mogelijke oplossingen en technologieën en schets je een optimale lay-out. Ook kijk je hier dus naar de hygiëne-eisen, risico’s en zelfs al stakeholders.” Jolmer vult aan: “Wat ik belangrijk vind in een volgende fase, is dat we echt kijken naar het proces. Wat is er nodig om van grondstoffen het eindproduct te maken? Grijpen naar de alom bekende processen is niet altijd het beste voor het eindproduct en de voedselveiligheid die bij dit product komen kijken.”

Dat maakt fasering in projecten ook zo belangrijk, meent Hospers. “Als je projecten opdeelt, kun je ervoor zorgen dat je niet direct naar de eindoplossing rent en je allerlei dingen bent vergeten wanneer je bij die eindstreep staat.” 

Het maken van de juiste keuzes

“Het beste halen uit een investering is een kwestie van kijken naar het grotere geheel, onderzoeken waar het echte probleem ligt en soms processen anders inrichten dan de standaard in de industrie”, aldus Nieuwkerk. NIRAS zet verschillende tools in om de juiste keuzes te kunnen maken. Naast de reguliere calculaties zijn simulatiemodellen en digitale ontwerp- en reviewmogelijkheden zoals 3D en Virtual Reality niet meer weg te denken bij engineeringswerkzaamheden. De verschillende tools maken risico’s inzichtelijk en helpen controleren of aan bepaalde eisen is voldaan, onder andere op het gebied van hygiëne en nog voordat een ontwerp wordt gerealiseerd.

Door verschillende scenario’s te onderzoeken, eisen en factoren mee te nemen en samen te werken met kennishouders, leveranciers en experts kan een keuze met meer zekerheid worden gemaakt. NIRAS speelt graag een rol in het begeleiden van organisaties naar een optimale invulling van het hygiënisch fabrieksontwerp, aangepast aan de specifieke behoeften en context van elke opdrachtgever. Hospers concludeert: “Een goed doordacht hygiënisch fabrieksontwerp is flexibel en kan worden aangepast aan toekomstige behoeften, waardoor het een waardevolle investering is voor elke voedingsmiddelenproducent.”